Uitkomsten in de zorg monitoren met de Monitor Doelgroepen
Nieuwsbericht08-10-2025
Voor het Integrale Zorgakkoord (IZA) monitort Zorginstituut Nederland hoe het gaat met de kwaliteit en toegankelijkheid van de zorg voor vijf grote doelgroepen per zorgkantoorregio. Deze gegevens zijn te zien op de website Regiobeeld.nl. Op dit moment staan er gegevens online van 2022 en 2023, deze zijn samengevat in een 1-meting rapport. Vanaf dit najaar komen gegevens over 2024 online. Zo worden trends beter inzichtelijk en kan iedereen volgen of en hoe de kwaliteit van zorg in Nederland verandert per zorgkantoorregio.
Er zijn kleine verschillen tussen 2022 en 2023
In deze 1-meting kijken we naar de data over 2022 en 2023 en staan we stil bij de ontwikkeling van de monitor over het afgelopen jaar en richting de toekomst. De volledige monitor is te vinden op Regiobeeld.nl. Hier staan voor alle doelgroepen indicatoren die (waar mogelijk) op zorgkantoorregio te bekijken zijn. De hele samenvatting is te downloaden onderaan dit bericht.
Beknopte conclusies
Er zijn geen grote verschuivingen waargenomen, noch negatief dan wel positief. Dit komt overeen met de verwachting dat kwaliteitsindicatoren op korte termijn weinig grote verschillen zullen laten zien.
Binnen alle doelgroepen zijn weliswaar enkele kleine verschillen in indicatoren zichtbaar, maar op basis van twee jaren aan data is het nog niet mogelijk om te bepalen of dit een stijgende of dalende trend betreft of om een uitzondering gaat.
Aanbevelingen
Om de toegevoegde waarde van deze monitor in de toekomst te verhogen, vragen we IZA-partijen om mee te denken over aanvullende databronnen, om nieuwe indicatoren te bepalen en waar mogelijk (andere) partijen aan te sporen om (kwaliteits)data beschikbaar te maken.
Vanuit Zorginstituut Nederland hebben wij, op basis van de bevindingen beschreven in dit rapport, geen verdere aanbevelingen met betrekking tot beleid ofwel de praktijk.
Voorbeelden van uitkomsten uit de monitor
Mensen met (risico op) hart- en vaatziekten
Voor twee type operaties binnen de hart- en vaatziekten is informatie beschikbaar over ‘textbook outcome’, welke een samengestelde indicator is die het percentage patiënten beschrijft zonder ongewenste uitkomst tijdens of na een operatie/interventie. Landelijk is er in 2023 t.o.v. 2022 een stijging van 2% binnen de carotis chirurgie en een stijging van 3% bij de interventie voor abdominaal aorta aneurysma voor textbook outcome. Voor carotis chirurgie is in de regio’s Groningen, Kennemerland en Zeeland een daling van meer dan 5%, terwijl er een stijging van meer dan 10% is in Utrecht (Figuur 1).
Figuur 1. Percentage textbook outcome voor carotis chirurgie per jaar voor Nederland, Kennemerland, Groningen, Zeeland en Utrecht tussen 2022 en 2023
Ouderen met een kwetsbare gezondheid
Kwetsbaarheid is slecht te meten in kwantitatieve datasets, daarom maken we gebruiken van het zorgtredenmodel. Hierbij worden ouderen ingedeeld op basis van zorggebruik. Verschillende indicatoren zijn weer uitgesplitst naar deze zorgtreden. Bijvoorbeeld hoe vaak ouderen op de spoedeisende hulp (SEH) terechtkomen. Er is flinke variatie te zien tussen 2022 en 2023 in SEH-opnames bij ouderen (Figuur 2). Een tweetal regio’s hebben een daling van meer dan 5% (Apeldoorn/Zutphen en Groningen), waarbij Groningen eruit springt omdat het hier met name de ouderen met een laag inkomen betreft die veel minder op de SEH komen. Er zijn daarnaast ook drie regio’s die een groei van meer dan 5% laten zien (Flevoland, Twente en ’t Gooi). De groei daar is terug te zien in alle leeftijdsgroepen en over alle inkomensklassen.
Nieuwe indicatoren dit jaar
Aan de monitor zijn een aantal nieuwe indicatoren en uitsplitsingen toegevoegd het afgelopen jaar. Zo maken we nu gebruik van data van Longitudinal Aging Study Amsterdam (LASA). In deze cohortstudie kunnen we volgen hoe ouderen hun kwaliteit van leven kwalificeren en of ze kwetsbaar zijn of niet. Dit is een kwalitatieve aanvulling op het gebruik van declaratiedata. Helaas is deze data van de LASA studie niet naar regio uit te splitsen.
Daarnaast is voor veel indicatoren nu een uitsplitsing naar inkomensklasse beschikbaar. Dit zegt iets over de sociaaleconomische status van mensen waarbij lagere klassen geassocieerd zijn met lagere gezondheidsuitkomsten. Per regio is nu inzichtelijk of en hoe dit eruit ziet voor de indicatoren in de monitor die gebaseerd zijn op declaratiedata.
Monitoren van uitkomsten voor het IZA, wat en waarom
De impact van het IZA wordt in kaart gebracht vanuit drie perspectieven: proces, beweging en doelgroepen. In het kader van de mid-term review van het IZA1 zijn in juni 2024 nulmetingen gepubliceerd van zowel de vijf bewegingsmonitors alsmede van de monitor doelgroepen om de voortgang van het IZA te monitoren2. Waar mogelijk wordt aansluiting gezocht tussen de monitoren van de beweging en de uitkomsten op doelgroepniveau. Elke deelmonitor voor de beweging staat stil bij de indicatoren die een (te verwachten) relatie hebben met indicatoren in deze monitor doelgroepen (ook wel outcome monitor). Andersom verwijst deze samenvatting terug naar de deelmonitors.
Inhoud van de 1-meting
De gehele monitor is terug te vinden op Regiobeeld.nl en wordt regelmatig bijgewerkt. In deze rapportage lichten we enkele belangrijke punten toe over het doel en de methodiek van de monitor. Daarnaast staan we stil bij een aantal uitkomsten per doelgroep zoals ten tijde van de publicatie van deze samenvatting online staan (mei 2025). Op de website kan op regionaal niveau indicatoren over de toegankelijkheid en kwaliteit van zorg kan worden vergeleken voor vijf doelgroepen:
